Hücresel Dolgu Erozyon Kontrolü
Hücresel dolgu erozyon kontrolü uygulaması en az doğru geo web malzemesi seçimi kadar önemlidir. Uygulama öncesinde kullanılacak dolgu malzemesinin tipi ve özellikleri belirlenmelidir. Bununla birlikte erozyon kontrolü uygulaması yapılacak şevin ya da yamacın geometrik özellikleri de dikkate alınmalıdır. Seçilen hücresel dolgu sisteminin proje gereksinimlerini karşılayıp karşılamadığına karar verilmelidir. Gerekli görüldüğünde detaylı mühendislik hesapları yapılmalıdır.
Hücresel dolgu sistemi erozyon kontrolü uygulamalarında ilk olarak mevcut şevin uygulamaya uygun olup olmadığı kontrol edilmelidir. Şev stabilitesi sağlandığı durumlarda uygun geocell seçimi yapılarak aşağıda belirtilen önergeler doğrultusunda şev stabilizasyon koruma uygulaması yapılmalıdır.
Hücresel Dolgu Erozyon Kontrolü Projelendirmesi
Şev Stabilitesi Analizi
Şev stabilitesi analizi, heyelan tehlikesini değerlendirmek, yapıların ve altyapıların güvenli tasarımı için temel bir adımdır. Geocell şev stabilizasyonu uygulamalarında, kazı ve dolgularda toprak kayması (heyelan) olasılığı değerlendirilmelidir. Bu nedenle çeşitli saha özelliklerinin analiz edilmesi gerekmektedir.
Eğer şev güvenli ise (F.S>1.30), Geocell erozyon koruma sistemi güvenli ve ekonomik bir çözüm olacaktır. Aksi durumda ise (F.S<1.30) hücresel dolgu ön yüzlü geogridli istinat duvarı imalatı ya da geleneksel bir istinat yapısı imalatı yapılması gerekir.
Hücresel Dolgu Sistemi Seçimi
Geocell tipleri proje özelliklerine göre farklılık gösterir. Hücresel dolgu malzemesi kaynak açıklığına bağlı olarak farklı göz açıklıklarında üretilir. En küçük göz açıklığına sahip geohücre 330 milimetrelik kaynak açıklığına sahiptir. Bununla birlikte malzeme 660 milimetre göz açıklığına sahip ise büyük göz açıklığına sahip hücresel dolgu olarak isimlendirilir. Ayrıca bu hücrelerin yükseklikleri 50 milimetre ile 200 milimetre arasında farklı yükseklikte tipleri üretilmektedir.
Aşağıdaki görselde farklı kaynak açıklığında, aynı yükseklikte hücresel dolgu sistemlerinin boyutlarının karşılaştırılması gösterilmiştir;
Geocell uygulamalarında doğru hücre ebatlarının seçimi önemlidir. Bu, imalatın güvenle hizmet etmesi hem de proje maliyetlerinin düşürülmesi açısından büyük önem teşkil eder. Erozyon kontrolü uygulamalarında şev eğimi ve iç dolgu malzemesinin içsel sürtünme açısı Geocell seçiminde gerekli en önemli parametrelerdir;
Şev Eğimi
Geocell seçimi için en önemli parametrelerden biri de şev eğimidir. Şev yüksekliğinin, şevin yatay uzunluğuna oranı olarak tanımlanmaktadır. Diklik, yani eğim arttıkça hücre boyutunun küçültülmesi ya da hücre yüksekliğinin arttırılması gerekir. Böylece hücre içi dolgu malzemesi güvenli şekilde hücre içerisinde durabilmektedir.
Hücre İç Dolgu Malzemesi
Hücresel dolgu sistemi (Geocell) iç dolgu malzemesinin erozyon nedeni ile kaybedilmesini engeller. Geohücre toprak, kırma taş, çakıl, beton gibi dolgu malzemeleri ile doldurulmaktadır. Ayrıca bu malzemelerin birbirleri ile karışımları gibi malzemelerle doldurulabilmektedir.
Hücresel Dolgu Erozyon Kontrolü Uygulaması
Hücresel dolgu sistemi erozyon kontrolü uygulaması yapılacak şev altyapısı hazırlığı, saha koşulları ve uygulama dikkate alınarak, yetkili mühendisin talimatları ile yapılmalıdır.
Sahanın ve Zeminin Hazırlanması
Kaya parçaları, molozlar, var ise bitki kökleri ve uygun olmayan zeminler temizlenerek uzaklaştırılmalıdır. Ayrıca uygulama yapılacak zeminde CBR değeri % 10’ u yakalayıncaya kadar silindir ile sıkıştırma yapılmalıdır.
Toprak İşlerinin Tamamlanması
Projesinde belirtilen şekilde sahada tesviye ve kesme işlemlerini yapılmalıdır. Zeminde (şev yüzeyinde) büyük taşların, kayaların olmamasına ve zeminin düzgün olmasına dikkat edilmelidir. Bu nedenle tesviye işlemleri ve düzenlemeler için zemin işaretlemesi yapılmalıdır.
Ankrajlama Hendeğinin Hazırlanması
Geocell sisteminin şev tepesine sabitlenmesi için bir hendek kazısı yapılmalıdır. Genellikle 80 cm – 100 cm genişliğinde, saha durumuna göre düz ya da hendek şeklinde imal edilmektedir.
Şev Tepesinde Sabitleme Çubuklarının Yerleştirilmesi
Şev tepesinde, sabitleme (ankraj) hendeği hattı boyunca bir sıra ankrajlama çubuğu ya da kazığı çakılmalıdır. (Geotekstil kullanıldığı durumda da geçerlidir.) Sonrasında geocell balyaları aşağı doğru şev yüzeyince açılır.
Şev yüzeyi geocell balya ebat ve yerleşim planı yapılmalıdır. Bu nedenle uygulama öncesinde şevin boyuna derinliği, aşağı yönde şev uzunluğu (yamaç yönü) ölçülmelidir.
Hücresel Dolgu Malzemesinin Açılması
Hücresel dolgu sistemi akordeon şeklinde paketli halde sahaya gelir. Sonrasında uygulama yapılacak şevin tepesinde, şev genişliği boyunca yan yana olacak şekilde sıralanır. Şev stabilizasyon hücreleri havalı zımba ya da plastik klipsler yardımı ile uç uca bağlanır. Ancak hücrelerin içine dolgu yapılana dek geocell zemin hücreleri üzerinde yürünmemeli ya da araç sürülmemelidir.
Sabitleme (Ankraj) Yapılması
Geocell uygulamasının başarılı olabilmesi sistemin uygun şekilde şev yüzeyine sabitlenmesine bağlıdır. Dolayısıyla ankrajlama (sabitleme) sisteminin uygun olması, malzemenin beklenen performansı göstermesi açısından önemlidir.
Sistemde geotekstil veya geomembran bulunması, eğim derecesi, zemin yoğunluğu ve geocell yüksekliği gibi parametreler mutlaka tasarıma dahil edilmelidir.
Tasarım sonunda elde edilecek verilere göre, kullanılacak ankraj (sabitleme) elemanlarının sayısı veya gerekli polyester taşıma iplerinin mukavemetleri ve bağlanma aralıklarına göre uygun şekilde montaj yapılmalıdır.
Ankrajlamada kullanılan sabitleme çubukları mühendislik hesapları yapılarak belirlenmelidir. Ankrajlama (sabitleme) sistemi aşağıdaki maddeler dikkate alınarak belirlenmelidir;
Ankraj yöntemini seçmeden önce, ilk olarak hücresel dolgu sisteminin kayma dayanımı ve hangi kuvvetlerin malzemenin şev yüzeyinden kaymasını engelleyebileceği hesaplanmalıdır. Kayma güvenlik değeri eğer belirlenen değerlerin üzerinde çıkarsa, Geocell ve eğim arasındaki sürtünme dayanımı, şev stabilizasyon hücrelerini yerinde tutmak için yeterlidir.
Hücre İçi Dolgu Malzemesinin Doldurulması
Hücresel dolgu sistemi balyalarının doğru şekilde şev yüzeyine sabitlenmesinden sonra hücre içlerinin projesinde belirtilen iç dolgu malzemesi ile doldurulması gerekir. Hücre içleri kum, toprak, kırma taş, çakıl, beton gibi malzemeler ile doldurulmaktadır. Şev yüzeyinde boşlukların oluşmaması ve hücrelerin zarar görmemesi için uygulama sırasında dikkatli olunmalıdır.
Toprak, çakıl, kum vs. dolgu malzemesi yukarıdan aşağı tatbik edilmelidir. Dolgu malzemesinin boşaltma yüksekliği bir metreyi aşmamalıdır. Kum veya bitkisel dolguların 1 cm – 2 cm payla fazla konularak yüzeye oturmaları ve sıkışmaları sağlanmalıdır. Doldurma işlemi tamamlandıktan sonra, dolguların üzerinden tırmık ve kürek ile yüzey tesviyesi yapılarak hücrelerin üstlerinden sıkışmaları sağlanmalıdır.
Zemin ağı geo web kullanılacak olan alanlarda kullanım amacına yönelik dolgu malzemesi kullanılmalıdır. Bitkisel uygulamalarda gözler en altta 5 cm ponza üzeri 15 cm bitki dikim harcı ile doldurulup bitkisel yapı oluşturulmalıdır. Her dolgu malzemesi serildikten sonra uygun yöntemlerle ile sıkıştırma yapılmalıdır. Tüm imalat daha sonra yapılacak işlemlerden hasar görmeyecek biçimde uygun yöntemler ile korunmalıdır.