Geosentetiklerin Gelişimi

Geosentetikler son yıllarda inşaat sektöründe büyük bir ilgi gören malzemelerdir. Geotekstiller, geogridler, geomembranlar, geonetler, geofoam, geokompozitler, hücresel dolgu sistemleri (Geocell) ve geosentetik kil kaplamaları ve diğer bazı ürünleri de kapsamına alan geosentetikler geleneksel malzemelerle birlikte kullanılmaktadır. Geosentetiklerin kullanım alanları yeni çıkan malzemelerle birlikte her geçen gün daha da artmaktadır.

Günümüzde geoteknik mühendisliğinde sıklıkla kullanılan ve hızlı şekilde gelişim ve değişim gösteren malzemelerin başında geosentetik malzemeler gelmektedir. Fabrika koşullarında üretilen bu malzemeler zemin ile birlikte kullanılarak geoteknik zemin projelerinin hayata geçirilmesinde önemli rol oynamakta, geleneksel yöntemlere göre maliyetleri de düşürerek estetik çözümler sunabilmektedir.

Geosentetiklerin Kullanım Amaçları

Geosentetik malzemelerin genel kullanım amaçları arasında şunlar vardır; Yer kazanma, malzeme kalite kontrolü, imalat kalite kontrolü, maliyetteki kazanımlar, teknik üstünlük, inşaat süresini kısaltma, malzemede gelişim, zemin güçlendirme, zemin ayırma, drenaj, erozyon kontrolü, malzemede tedarik edilebilirlik ve çevresel duyarlılık.

Zemin iyileştirme ile stabilizasyon amaçlı geogrid, geosentetik donatılı duvar, çevre koruma, erozyon kontrol, katı atık depolama, atık su depolama, geotekstil, asfalt donatısı, geomembran ve geomembran ürünleridir.

Geosentetik Malzemelere Örnekler

Zemin güçlendirme, zemin iyileştirme uygulamalarında genellikle geogrid, geotekstil malzemeleri kullanılmaktadır. Erozyon kontrolü problemlerinin çözümlerinde ise üç boyutlu Geocell hücresel dolgu sistemleri ve eğimlerin düşük olduğu alanlarda erozyon matları tercih edilmektedir. Mühendislikte sıklıkla karşılaştığımız geçirimsizlik durumlarında ise en öne çıkan malzemeler geomembranlar ve geosentetik kil örtülerdir. Farklı zeminlerin birbirinden ayrılması, drenaj sistemlerinin ömrünün uzatılması için örgüsüz geotekstiller sıklıkla kullanılmaktadır. Günümüzde boşluk doldurma ve hafif karayolu dolguları için Geofoam Hafif Dolgu Sistemleri de sıklıkla tercih edilen malzemeler haline gelmiştir.

Geosentetik Malzemelerin Hammaddeleri Nelerdir?

Geosentetik malzemelerin hammaddeleri geosentetiklerin kullanım alanlarına göre değişiklik göstermektedir. Polimer kökenli geosentetik (geo+sentetik) malzemeler kullanım alanlarına göre farklı tipte ve farklı hammadde kullanılarak üretilmektedir. Bazı durumlarda birkaç farklı tür bir araya gelerek geokompozitleri oluşturur. Geosentetiklerde kullanılan hammaddeler genel olarak aşağıdaki başlıklarda verilmiştir;

PP (Polipropilen)
PET,PE (Polyester)
HDPE (Yüksek Yoğunluklu Polietilen)
LDPE (Düşük Yoğunluklu Polietilen)

Geosentetiklerin Kullanım Alanları

Farklı hammadelerin kullanılması özellikle malzemelerin projede ne amaçla kullanıldığıyla ilgilidir. Farklı hammaddelerden oluşmuş malzemelerin doğa şartlarında farklı üstünlükleri vardır.

Geosentetiklerin farklı kullanım alanları aşağıdaki ana başlıklarda özetlenmiştir;

Geosentetik ile iki zeminin birbirinden ayrılması

İki farklı zemin yapısını birbirinden ayırarak granüler zeminlerin ince daneli zeminler nedeniyle kirlenerek işlevlerini yitirmelerini engeller.

Yüksek çekme mukavemetli olarak imal edilen bu malzemeler zemin donatıları olarak adlandırılırlar. Geosentetik donatılı jeoduvar, asfalt ve dolgu güçlendirme gibi yapılarda sürtünme ve kitlenme etkileri ile sistemin taşıma kapasitesini önemli oranda arttırırlar.

Genellikle kompozit yapıda imal edilen drenaj geosentetikleri fazla suyun düzlem içerisinde akmasına izin vererek yapıları suyun etkilerinden korurlar.

Eğimli yüzeylerde verimli bitkisel toprağın yağmur, rüzgar gibi doğal etkenlerle kaybedilmesini engelleyerek suyun yüzeyden akışına izin verirler. Hem geosentetik hem de organik yapıda üretilebilen bu malzemeler yeşillenme için güvenli ortamı oluştururlar.

Suyun geçişine engel olarak üzerinde bulunduğu katmanı neme ve suya karşı koruyan geosentetiklerdir. Özellikle membran veya geosentetik kil örtü yapısında olurlar. Zarar görmemeleri için koruma geosentetikleri ile birlikte kullanılırlar.